Turystyka

Do najciekawszych obszarów turystycznych zalicza się powiat puławski (Puławy, Kazimierz Dolny i Nałęczów), tereny Roztocza, Równinę Łęczyńsko-Włodawską oraz miasta Zamość i Lublin. Z powodu niedostatecznej infrastruktury turystycznej walory województwa nie są w pełni wykorzystywane. Do terenów szczególnie interesujących i najczęściej odwiedzanych przez turystów należy obszar w trójkącie Puławy - Kazimierz Dolny - Nałęczów, gdzie utworzono Kazimierski Park Krajobrazowy. Obszar ten przecina przełomowa dolina Wisły ze skalnymi zboczami, stromo opadającymi ku rzece. Procesy erozyjne, jakie zachodzą na terenie parku, wyżłobiły głębokie wąwozy lessowe (najgłębsze - do 30-40 m - w okolicach Nałęczowa i Kazimierza Dolnego). Centralnym punktem tego rejonu jest Kazimierz Dolny - tłumnie odwiedzana miejscowość turystyczno-wypoczynkowa (zabytkowa architektura, szlaki piesze, w zimie trasa narciarska). Położony niedaleko Nałęczów jest jedynym uzdrowiskiem województwa (specjalizuje się w leczeniu chorób serca). Równie pięknym, lecz bardziej odludnym rejonem jest Roztocze (z Roztoczańskim Parkiem Narodowym) - zróżnicowany krajobrazowo wyżynny wał. Znajdują się tam głębokie doliny z licznymi miniaturowymi wodospadami (w okolicach Suśca na rzece Tanew i Jeleń), wzgórza ostańcowe (Wapielnia). Głównymi ośrodkami letniskowymi są tu Susiec. Krasnobród i Zwierzyniec. Niedaleko Roztocza znajdują się duże kompleksy leśne - Puszcza Solska i Lasy Janowskie. Na podmokłej Równinie Łęczyńsko-Włodawskiej ruch turystyczny koncentruje się wokół występujących tu jezior (Piaseczno. Zagłębocze koło Zamłyńca, Firlej, Białe koło Włodawy, Bialskie) oraz w miejscowościach Firlej, Włodawa, Okuninka i Białka. W zachodniej części równiny utworzono Poleski Park Narodowy, będący miniaturą tundry i lasotundry. Znajduje się tu największe w Europie siedlisko żółwia błotnego.

Największe skupiska obiektów zabytkowych znajdują się w Zamościu. Lublinie i Kazimierzu. Do najcenniejszych zabytków zalicza się: zespół zabudowań w granicach dawnej twierdzy w Zamościu (wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO m. in.. kolegiata, ratusz) średniowieczną kaplicę zamkową św. Trójcy w Lublinie (z polichromiami rusko-bizantyńskimi); zespół urbanistyczny Kazimierza Dolnego (kamienice mieszczańskie, spichrze, kościół farny). W regionie stosunkowo niewiele obiektów średniowiecznych (fragmenty murów miejskich z bramami i przebudowany w XIX w. zamek w Lublinie, ruiny zamku w Kazimierzu, kościół w Piotrowinie). Dominują budowle z okresu renesansu, manieryzmu i baroku. Licznie reprezentowane jest budownictwo sakralne (kościoły i klasztory w Chełmie, Zamościu, Lublinie. Kazimierzu Dolnym, Uchaniach, Krasnobrodzie, Gołębiu, Kraśniku). Zachowały się cenne zespoły pałacowo-parkowe: Potockich w Radzyniu Podlaskim, Zamoyskich w Kozłówce, oraz Czartoryskich w Puławach (z pawilonami parkowymi). W stanie ruiny przetrwał renesansowy zamek Firlejów w Janowcu. Na Lubelszczyźnie znajdują się liczne cerkwie (Hrebenne, Chełm) i synagogi (Zamość. Łęczna. Kazimierz Dolny). Przykładem wielowiekowej koegzystencji kilku narodów jest Włodawa, gdzie w bliskim sąsiedztwie stoi kościół, cerkiew i synagoga. Na Lubelszczyźnie znajdują się dwa znane ośrodki pielgrzymkowe katolicki w Kodniu (z późnorenesansową bazyliką i cudownym obrazem Matki Bożej Kodeńskicj) oraz prawosławny w Jabłecznej (z zespołem cerkiewno-klasztornym).

Największą placówką muzealną województwa jest Muzeum Lubelskie w Lublinie (na zamku). Ciekawe zbiory mają: Muzeum Nadwiślańskie i Muzeum Sztuki Złotniczej w Kazimierzu Dolnym: Muzeum Pałac i Galeria Sztuki Socrealistycznej w Kozłówce muzea okręgowe w Zamościu i Chełmie; muzea biograficzne - Bolesława Prusa i Stefana Żeromskiego w Nałęczowie; Muzeum Kowalstwa w Wojciechowie. Ludowe budownictwo regionalne można oglądać w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. W muzeum został przekształcony także obóz koncentracyjny na Majdanku.